TOP 10 ZMIAN W PRAWIE WAŻNYCH DLA BIZNESU W 2023

Przedsiębiorcy chcieliby, żeby rok 2023 przyniósł większą stabilność prawa. Z pewnością zmianą na lepsze byłoby ograniczenie tworzenia nowych przepisów. Gdyby nie zmieniały się one co kilka miesięcy wzrosłaby pewność w planowaniu nowych inwestycji, a co za tym idzie pojawiłaby się szansa na progres ekonomiczny. Jak zatem wygląda sytuacja prawna dla biznesu w 2023 roku? Wbrew oczekiwaniom przedsiębiorców, szykują się kolejne zmiany. Chodź w porównaniu z latami 2021-2022 nowych regulacji nie wydaje się aż tak wiele, warto zwrócić uwagę na kilka ważniejszych. W dalszej części wskazujemy 10 kluczowych nowelizacji w 2023 roku:

1. Dyrektywa omnibus

Już od Nowego Roku obowiązują krajowe regulacje implementujące unijny akt prawny. Nowe przepisy związane są w dużej mierze z usługami e-commerce oraz rozszerzają obowiązek informacyjny przedsiębiorców. Wprowadzają definicję „internetowej platformy handlowej”, którą jest usługa korzystająca z oprogramowania, strony internetowej, obsługiwanej przez przedsiębiorcę, umożliwiająca konsumentom zawieranie umów na odległość z innymi przedsiębiorcami lub konsumentami. Na przedsiębiorców nałożono nowe zobowiązania o charakterze informacyjnym, w tym m. in. wskazywanie czy osoba trzecia będąca oferentem na internetowej platformie handlowej jest przedsiębiorcą, czy też nie.

Do innych obowiązków należą także: zawiadamianie konsumenta o możliwości skorzystania z prawa do odstąpienia od umowy, zapewnienie, że wystawiane recenzje rzeczywiście pochodzą od konsumentów, którzy korzystali z danego produktu lub usługi, a także informowanie, czy widniejąca cena jest spersonalizowana na podstawie zautomatyzowanego podejmowania decyzji, czy też nie. Przepisy nakładają na przedsiębiorców także obowiązek informowania konsumentów o najniższej cenie towaru lub usługi w przypadku ich obniżenia w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki. Zgodnie z powyższymi wymogami, przedsiębiorcy będą zobowiązani do dostosowania swoich regulaminów i powiązanej dokumentacji, takiej jak oferty   i informacje dostępne w sklepach internetowych.

2. Dyrektywa cyfrowa i towarowa

Od 1 stycznia zaczęła również obowiązywać nowelizacja ustawy o prawach konsumenta związana z wdrożeniem dwóch unijnych dyrektyw. Pierwsza z nich, zwana „cyfrową”, dotyczy sprzedaży usług     i treści cyfrowych. Jej przepisy znajdują zastosowanie w przypadku, gdy konsument w zamian za dostarczoną mu cyfrowo treść lub usługę zamiast zapłaty, dostarczy przedsiębiorcy swoje dane osobowe. Krajowe przepisy w zgodzie z dyrektywą wskazują, że jeśli usługa cyfrowa okaże się niezgodna z umową, to odpowiedzialność za udowodnienie jej właściwego dostarczenia spoczywać będzie na sprzedawcy. Natomiast dyrektywa towarowa ma na celu ujednolicenie przepisów w UE, dotyczących zgodności towarów z umową.

Regulacja wskazuje, że konsumenci mogą dochodzić roszczeń z tytułu rękojmi w ciągu 2 lat od momentu, kiedy dowiedzieli się o wadzie towaru. Okres przedawnienia roszczeń został wydłużony do 6 lat. Wyłączona została możliwość skrócenia rękojmi,  co do towarów używanych. Rękojmią objęte są usługi i treści wysłane drogą elektroniczną. Wprowadzone warunki zgodności towaru oraz treści lub usług cyfrowych z umową stanowią lepszą podstawę do określenia odpowiedzialności przedsiębiorcy. Nowe przepisy należy uwzględnić  w regulacjach wewnętrznych.

3. Prawo holdingowe

Od 13 października 2022 r. obowiązują przepisy ustawy nowelizującej Kodeks spółek handlowych, które dotyczą wprowadzenia do porządku krajowego regulacji prawa holdingowego (prawa grup spółek, prawa koncernowego). Ustawa reguluje relacje między spółką dominującą, a jej spółkami zależnymi w sposób uwzględniający interes wierzycieli, członków organów oraz drobnych wspólników (akcjonariuszy) spółki zależnej. Nowelizacja wyposażyła też rady nadzorcze w narzędzia umożliwiające prowadzenie bardziej efektywnego nadzoru korporacyjnego. Nowe regulacje umożliwiają lepsze funkcjonowanie grup spółek – w ramach działalności gospodarczej zarządy będą mogły zgodnie z prawem uwzględniać interes całej grupy spółek, nie zaś tylko konkretnego podmiotu. W praktyce działanie w ramach grupy spółek zwiększa bezpieczeństwo i komfort działania zarządów spółek zależnych, ale też samych spółek będących uczestnikami grupy.

4. Informatyzacja KRS

Od 21 czerwca 2022 r. obowiązuje nowelizacja ustawy o KRS. Wprowadza możliwość automatycznego przekazywania informacji o zarejestrowaniu sprawy w postępowaniu rejestrowym oraz dokonaniu wpisu w KRS za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Istotą wprowadzonego rozwiązania jest przeciwdziałanie tzw. „kradzieży spółek”, polegającej na zmianie wpisów w rejestrze przedsiębiorców w przedmiocie reprezentacji podmiotu w oparciu o sfałszowaną dokumentację. Zapobieganiu procederowi „kradzieży spółek” służy newsletter KRS, który automatycznie rozsyła e-maile zainteresowanym podmiotom i informuje o takich zdarzeniach jak zarejestrowanie sprawy czy dokonanie wpisu w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Newsletter zawiera jedynie podstawowe informacje, które na co dzień są publicznie dostępne w rejestrze przedsiębiorców.

5. System integracji rejestrów

Od 15 grudnia 2022 r. obowiązują przepisy kolejnej nowelizacji ustawy o KRS, implementującej regulacje unijne dotyczące stosowania narzędzi i procesów cyfrowych w prawie spółek. Przepisy skutkują uproszczeniem rejestracji i składania dokumentów do KRS, ułatwieniem rejestracji  spółki z o. o. przez Internet, zwiększeniem dostępności do danych zawartych w KRS na unijnym portalu oraz rozszerzenie wymiany pomiędzy rejestrami handlowymi państw członkowskich Unii Europejskiej. Ponadto spółki z o. o. zyskują nowy obowiązek – konieczność utworzenia rachunku bankowego w celu dokonywania rozliczeń pieniężnych z tytułu wpłat na udziały. Dzięki zmianom w przepisach wielu przedsiębiorców zarejestrowanych w KRS zostało zwolnionych z obowiązku składania dokumentów do rejestru.

6. Strefy czystego transportu

Od 4 maja 2022 r. obowiązuje wzór nalepki dla pojazdów uprawnionych do wjazdu do strefy czystego transportu. Pojazdy uprawnione do wjazdu do strefy powinny być oznaczone nalepką umieszczaną w lewym dolnym rogu przedniej szyby. Jednakże, wyjątek od tej zasady stanowią pojazdy elektryczne lub napędzane wodorem oznaczone tablicami lub nalepkami umieszczonymi na przedniej szybie pojazdu, których treść wykazuje na zerową emisyjność danego pojazdu. Uprawniony do wydania nalepki jest wójt, burmistrz albo prezydent miasta za opłatą. Maksymalny koszt nalepki wynosi 5 zł. Mimo że strefy czystego transportu wydają się krokiem naprzód, jeśli chodzi o ochronę środowiska i poprawę jakości powietrza, dopiero czas pokaże, jaka jest ich realna skuteczność. Natomiast nie ma wątpliwości, że znacznie wpłyną na polski rynek samochodowy — i to niekoniecznie w pozytywny sposób.

7. Polska ustawa sankcyjna

Od 16 kwietnia 2022 r. obowiązuje ustawa o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego. Celem ustawy było utworzenie przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji listy podmiotów, wobec których mają zastosowanie środki represyjne. Polska lista sankcyjna stanowi uzupełnienie list Unii Europejskiej. Ustawa przewiduje kary administracyjne (w wysokości do 20 mln zł) oraz odpowiedzialność karną (kara pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 3 lata) za naruszenie ustawy oraz przedmiotowych rozporządzeń unijnych. Ponadto, ustawa wprowadza środek ograniczający w postaci wykluczenia podmiotów sankcjonowanych z postępowań o udzielenie zamówienia publicznego. Wprowadzona regulacja jest ważna z punktu widzenia przedsiębiorców, ponieważ wymaga od nich przeprowadzenia pogłębionej analizy łańcucha dostaw oraz dopełnienie wymogów w zakresie dokumentowania i ewidencjonowania realizowanych transakcji.

8. Nowelizacja Kodeksu cywilnego

Od 30 czerwca 2022 r. obowiązują przepisy nowelizujące Kodeks cywilny dotyczące m. in. modyfikacji instytucji wyzysku, praktyki zawezwań do próby ugodowej i wniosków o mediację. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 121 Kodeksu cywilnego bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, obok już istniejących przesłanek, także co do roszczeń objętych umową o mediację – przez czas trwania mediacji oraz roszczeń objętych wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej – przez czas trwania postępowania pojednawczego. Oznacza to, że zarówno złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, jak i wszczęcie mediacji jedynie zawiesi bieg terminu przedawnienia. Po zakończeniu postępowania pojednawczego lub mediacji, będzie on kontynuował swój bieg. Zmiany należy ocenić pozytywnie. Celem ich wprowadzenia jest wzmocnienie zasady procesowej – równości stron oraz respektowania w praktyce sądowej zasad współżycia społecznego.

9. Nadmierne opóźnienia w transakcjach handlowych

Od 8 grudnia 2022 r. zaczęła obowiązywać nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Regulacja ta ogranicza i upraszcza obowiązki sprawozdawcze oraz wydłuża czas na złożenie sprawozdania z 31 stycznia do 30 kwietnia. Ponadto wprowadza przepisy dotyczące składania korekty sprawozdania, a także z postępowania wyłącza opóźnienia w ramach grup kapitałowych oraz określa zasady przewalutowania świadczeń w obcych walutach. Dla przedsiębiorców oznacza to konieczność przeglądu dotychczasowych kontraktów, ze względu na zwiększone ryzyko kontroli przez urzędników. Warto wiedzieć, że nowe przepisy upraszczają też sposób naliczania administracyjnych kar pieniężnych.

10. Przepadek pojazdu mechanicznego

Od 14 marca 2023 r. wejdzie w życie nowelizacja Kodeksu karnego przewidująca wzmocnienie ochrony prawnokarnej przed najcięższymi kategoriami przestępstw. Nastąpi zaostrzenie kar m. in. za przestępstwa drogowe popełniane w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego. Wobec tego, mają zostać wprowadzone przepisy dotyczące przepadku pojazdu mechanicznego lub jego równowartości w przypadku popełnienia przestępstwa w ruchu drogowym. Ze znowelizowanej ustawy wynika, że nietrzeźwy kierujący (nie mniej niż 1,5 promila alkoholu) straci samochód, niezależnie od tego, czy spowodował wypadek drogowy. Ustawa przewiduje, że policja tymczasowo zajmie auto sprawcy na okres do siedmiu dni, następnie prokurator zabezpieczy to mienie, a sąd obligatoryjnie orzeknie przepadek pojazdu. Jeśli pijany kierowca będzie poruszał się samochodem służbowym, kara za to wykroczenie wygląda nieco inaczej. W takim przypadku nie nastąpi konfiskata samochodu za alkohol. Ustawa chroni przedsiębiorców, dlatego jeśli pracownik będzie poruszał się pojazdem służbowym po spożyciu alkoholu, będzie musiał zapłacić minimum 5 000 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

Autor: adw. Sylwia Kilińska- Łokieć.