Po raz pierwszy w historii raportu „Sektor firm pożyczkowych w Polsce. Lata 2008-2014” realizowanego w Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych, wartość portfela pożyczek konsumenckich 13 firm, objętych badaniem przekroczyła 4 miliardy PLN. Między innymi o stanie obecnym i perspektywach sektora instytucji pożyczkowych, a także jego pozycji na tle rynku consumer finance dyskutować będą uczestnicy Kongresu Sektora Pożyczkowego, którego czwarta edycja odbędzie się już 21 maja w Warszawie.
Dynamiczny rynek pożyczkowy
Rok 2014 zaznaczył się jako kolejny okres wyraźnego przyrostu salda wartości portfela pożyczek, przekraczając kwotę 4 mld PLN. W ciągu sześciu ostatnich lat – od 2008 roku – jego wartość wzrosła ponad 2,6-krotnie. Zarówno w roku 2014, jak i 2013, przyrosty salda liczone rok do roku wynosiły około 800 mln PLN, a zatem były około 2-krotnie wyższe od przyrostu w 2011 i 2012 roku i 6-krotnie wyższe w stosunku do przyrostu salda z roku 2010.
Jeszcze bardziej znaczącą dynamiką wzrostu na przestrzeni lat 2008-2014 charakteryzowała się wartość portfela samych uczestników badania (bez Provident S.A.). Utrzymywała się ona w przedziale pomiędzy 20% a 40%, a biorąc pod uwagę jedynie ostatnie dwa lata, to w liczbach bezwzględnych wzrost wyniósł ponad 600 milionów PLN – od 1.811 mln do 2.413 mln PLN.
Szacując udział w rynku firm, których dane zostały uwzględnione w badaniu na około 60%-80%, na koniec roku 2014 cały rynek można szacować na wartość portfela pożyczek w przedziale 4,8 – 5,6 mld PLN.
W 2014 roku sektor zanotował przychody na poziomie 2.421 mln PLN. Oznacza to przyrost o prawie 500 milionów PLN w porównaniu z rokiem 2013. Warto zauważyć, że nastąpiło to po dwóch okresach względnej stabilizacji przychodów w latach 2008-2010 i 2011–2012. Może to zapowiadać poprawę koniunktury na rynku pożyczek gotówkowych w okresie najbliższych lat, choć weryfikacja tej tezy nastąpi zapewne dopiero po wdrożeniu do polskiego porządku prawnego nowych przepisów, ograniczających koszty kredytu dla konsumentów. To z pewnością spowoduje ograniczenie grupy docelowej klientów sektora pożyczkowego i jednocześnie dynamikę wzrostu rynku.
Źródłem stałego wzrostu wartości portfela instytucji pożyczkowych w ostatnich latach stało się przede wszystkim rosnące zaufanie gospodarstw domowych do tego sektora i już osiągnięty przez ten sektor poziom kultury korporacyjnej. Przyczyniło się do tego wzrostu również efektywne dostosowanie zakresu i jakości oferty do potrzeb dwóch dużych grup klientów. Po pierwsze do potrzeb tego profilu klientów kredytowych, dla których inne sektory kredytu konsumenckiego nie potrafiły znaleźć jak dotąd odpowiedniej oferty, i dla których wybór kredytu konsumenckiego z instytucji pożyczkowych był i będzie nadal pierwszym wyborem. A w drugiej kolejności, dynamikę wzrostu wartości portfela wzmacniało dostosowanie oferty do potrzeb klientów, wcześniej obsługiwanych przez inne sektory kredytu konsumenckiego, i wykluczonych przez nie w okresie lat 2010 – 2013 z dostępu do produktów kredytowych, w wyniku rosnącego ryzyka ogólnogospodarczego, a w konsekwencji rosnącego ryzyka kredytowego – zauważa Andrzej Roter, Dyrektor Generalny KPF.
Profil klientów sektora instytucji pożyczkowych
Optymistyczne wskazania, z punktu widzenia instytucji udzielających kredytu konsumenckiego, przynosi najnowszy Barometr Consumer Finance KPF-IRG SGH – jedyny w Polsce syntetyczny wskaźnik, opisujący perspektywy zadłużania się gospodarstw domowych, pozwalający przewidywać ich zachowania w krótkim okresie. W kwietniu Barometr wzrósł o 5 punktów (z 49 do 54), co oznacza, że w najbliższych 12 miesiącach spodziewany jest ok. 4% wzrost zadłużenia gospodarstw na cele konsumpcyjne. Jednocześnie, 2,2% biorących udział w badaniu na pytanie o nastawienie do zaciągania pożyczek gotówkowych w instytucjach finansowych, odpowiedziało, że „mam i planuję zwiększyć swoje zadłużenie” w porównaniu z 1% kwartał wcześniej. Może to zapowiadać ożywienie na tym rynku. Należy jednak podkreślić fakt, iż spadł w badanym okresie odsetek tych, którzy deklarują brak zadłużenia, ale planują wzięcie pożyczki – z 9,1% do 7,6%. Można zaryzykować tezę, że o ile ambicje zakupowe Polaków rosną, o tyle skłonność do finansowania dóbr środkami z instytucji finansowych pozostaje na względnie stabilnym poziomie. Wyniki badania mogą stanowić podstawę do redefinicji działań marketingowych firm, zabiegających o klientów. Pożyteczne w tym kontekście powinny się okazać statystyki Biura Informacji Kredytowej, Partnera Głównego wydarzenia, opisujące profil kredytobiorcy bankowego i niebankowego pożyczkobiorcy, przygotowane na podstawie informacji z baz danych. Będą one prezentowane na IV Kongresie Sektora Pożyczkowego.
Klienci firm pożyczkowych to przede wszystkim ludzie młodzi – co drugi z nich ma mniej niż 31 lat. Prawie 15 % nie ma historii kredytowej w bankach i rekordy o spłaconych zobowiązaniach są jedynymi informacjami o ich zachowaniach płatniczych w sektorze usług finansowych. Rynki bankowy i pożyczkowy, funkcjonują równolegle i widać wyraźnie, że czerpią wzajemnie ze swoich doświadczeń: banki rozwinęły ostatnio wiele przyjaznych form pożyczania on-line na małe kwoty i krótkie okresy, z kolei firmy pożyczkowe dążą w Europie i w Polsce do samoregulacji oraz wyraźnie pokazują, że chcą być postrzegane jako stabilny i wiarygodny uczestnik systemu finansowego – zauważa Małgorzata Kąkol z Biura Informacji Kredytowej S.A.
Uzupełnieniem, bardzo ważnym, debaty kongresowej o koniunkturze, konkurencji i ryzyku kredytowym będą kwestie wizerunku sektora pożyczkowego i otoczenia prawnego. Stąd tak istotne jest poszukiwanie odpowiedzi na takie pytania, jak to, czy do poprawy stabilności i wiarygodności sektora pożyczkowego przyczynią się zapowiadane do wdrożenia zmiany przepisów w otoczeniu prawnym tego sektora, w szczególności te, które mają zmienić formułę limitowania kosztu kredytu poprzez nowelę ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym? Między innymi z powodu końcowego etapu prac nad tą regulacją, która w znaczącym stopniu wpłynie nie tylko na koniunkturę, ale sposób funkcjonowania rynku pożyczkowego, podczas kongresu dojdzie do dyskusji przedstawicieli najwyższych Urzędów, odpowiedzialnych za funkcjonowanie tego obszaru rynku finansowego oraz organizacji branżowych. Organizatorzy nie pomijają również innych obszarów potrzebnych czy toczących się zmian w otoczeniu prawnym sektora.
Kongres sektora pożyczkowego po raz czwarty
Organizowany przez KPF Kongres jest największym projektem konferencyjnym, poświęconym branży pożyczkowej – miejscem merytorycznej debaty o stanie i perspektywach sektora. W tegorocznym Kongresie udział zapowiada rekordowa liczba ponad 170 uczestników. W tym gronie – poza instytucjami pożyczkowymi, są reprezentanci wielu sektorów rynku usług finansowych, komplementarnych do tych, świadczonych przez sektor instytucji pożyczkowych, będą też przedstawiciele wysokich Urzędów odpowiedzialnych za funkcjonowanie i nadzór nad rynkiem finansowym, a także uznanych organizacji konsumenckich. Więcej informacji na www.kpf.pl. Kongres Sektora Pożyczkowego odbędzie się 21 maja w Hotelu Marriott w Warszawie.
