Co to jest anatocyzm
Anatocyzm oznacza naliczanie odsetek od zaległych odsetek, czyli tzw. procent składany. W Polsce działanie tego typu jest zabronione. Prawo reguluje możliwości naliczania odsetek, ograniczając możliwość umawiania się z góry na zapłatę odsetek od zaległych odsetek. Celem wprowadzenia tych ograniczeń była chęć ochrony osób zadłużonych przed popadnięciem w spiralę zadłużenia. Dotyczy to sytuacji, w których dłużnik ze względu na opóźnienia w opłacie odsetek, byłby zobowiązany do płacenia również odsetek za opóźnienia. Wówczas kwota zaległości mogłaby rosnąć na tyle szybko, że osoba zadłużona nie byłaby w stanie jej spłacić.
Zmiany w polskim ustawodawstwie
Od ograniczenia anatocyzmu istnieją jednak wyjątki i to właśnie o nich debatowano podczas środowego posiedzenia sejmowej Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach. Przyjęła ona bez poprawek prezydencki projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, w którym przewiduje się uchylenie art. 482 § 2 KC. To właśnie ten przepis określa trzy wyjątki od zakazu anatocyzmu. Pierwszym z nich jest możliwość naliczania odsetek od odsetek od momentu wytoczenia powództwa o te odsetki. Drugi dotyczy sytuacji, w której po powstaniu zaległości obie strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do długu. Z kolei trzeci umożliwia naliczania odsetek od zaległych odsetek, jeśli odsetki dotyczą pożyczek długoterminowych udzielanych przez instytucje kredytowe.
Prezydencki projekt ustawy przewiduje uchylenie trzeciego wyjątku. Uznano bowiem, że obecne prawo zakłada uprzywilejowaną pozycję instytucji kredytowych. Komisja zgodziła się z prezydentem i przyjęła projekt bez żadnych poprawek. Obecnie został on skierowany do II czytania w Sejmie.
Należy wspomnieć, że dla tej ustawy przewiduje się 30-dniowe vacatio legis. Przy naliczaniu odsetek należnych za okres przed wejściem w życie nowego prawa należy zatem stosować się do dotychczasowych przepisów.
