O kredyt dla firm będzie coraz trudniej – czym go zastąpić?

Firmy coraz rzadziej sięgają po zewnętrzne finansowanie, a zdobycie go będzie jeszcze trudniejsze. Zgodnie z danymi NBP, w tym kwartale można spodziewać się zaostrzania warunków udzielania kredytów dla sektora MŚP. W tej sytuacji firmy poszukujące finansowania muszą szukać alternatyw.

W drugiej połowie 2022 roku, popyt na rynku kredytów i pożyczek napędzały przede wszystkim przedsiębiorstwa. Zgodnie z danymi Związku Firm Pośrednictwa Finansowego, była to jedyna kategoria sprzedażowa, w której odnotowano wzrost w stosunku do roku poprzedniego. Obecny upływa jednak pod znakiem spadków, o czym świadczą wyniki najnowszego badania sytuacji na rynku kredytowym autorstwa NBP. Wskazuje on na utrzymujący się od początku roku spadek popularności kredytów w sektorze przedsiębiorstw, szczególnie wśród małych i średnich firm. Dodatkowo, wszystkie banki zapowiedziały zaostrzenie kryteriów udzielania kredytów każdego typu w II kwartale tego roku. W kategorii kredytów firmowych zmiany dotyczyć mają wyłącznie sektora MŚP.

Obecnie kredyt jest nie tylko droższy, ale też coraz trudniej go uzyskać. A to nie koniec przeszkód. Starania o finansowanie tego typu mogą podjąć wyłącznie firmy z kilkuletnim stażem i stabilne finansowo, których obrót przekłada się na wystarczającą zdolność kredytową – tłumaczy Kamil Nowak, Head of Sales w Transcash.eu – Kryteria wstępne w przypadku usługi faktoringu są łagodniejsze – sfinansowanie faktury nie wymaga zdolności kredytowej ani długiego stażu działalności.

W Polsce finansowanie faktur to nadal stosunkowo niszowa usługa, jednak jej popularność systematycznie rośnie. Tylko w I kwartale 2023 roku skorzystało z niej ponad 22 tysięcy firm, a obroty usługodawców sięgnęły 114 mln zł (dane Polskiego Związku Faktorów).

Faktoring pozwala odzyskać pieniądze z faktury nawet w dniu jej wystawienia. To rozwiązanie jest szczególnie przydatne gdy firma, w związku z długimi terminami płatności, czeka na środki nawet kilkadziesiąt dni. Cała procedura od zgłoszenia po wypłatę zwykle odbywa się online, a finansowanie może dotyczyć tylko jednej lub wielu faktur. 

Finansowanie faktur zapewnia firmom stałe wpływy na konto i chroni przed utratą płynności niedużym kosztem w stosunku do standardowego kredytu. Zgodnie z raportem GrantThornton „Wpływ podwyżek stóp procentowych na koszty finansowe przedsiębiorstw w Polsce”, w połowie 2022 roku średnie oprocentowanie kredytów firmowych wyniosło 8,7%, czyli najwięcej od 14 lat. Prowizja za usługi faktoringowe bywa nawet kilkukrotnie niższa. 

Faktoring jest usługą niezależną od wzrostu stóp procentowych, a finansowanie jest ściśle powiązane z fakturami, jakie wystawiają przedsiębiorcy – komentuje ekspert – Prowizja w przypadku usług tego rodzaju zwykle waha się od około 3 do 7%, natomiast w faktoringu pełnym, pozwalającym finansować wszystkie faktury w relacji z wybranym kontrahentem, opłatę zazwyczaj można negocjować. 

Leasing niezmiennie na topie

Ogromnie popularną formą finansowania środków trwałych przez firmy, w szczególności z sektora transportu, pozostaje leasing. W 2022 roku korzystało z niego odpowiednio 29% małych i 38% średnich przedsiębiorstw (raport „Mikro, małe i średnie firmy o usługach finansowych 2022” Indicator i ZBP). 

Choć polski rynek leasingu jako całość nie urósł znacząco rok do roku, spore wzrosty odnotowano w kategorii finansowania samochodów ciężarowych. Łączna wartość sfinansowanych pojazdów tego typu w 2022 roku wyniosła 21 535 mln zł – co oznacza ponad 11-procentowy wzrost w stosunku do 2021 roku. Na ponad połowę tej kwoty złożyły się ciągniki siodłowe, 24% stanowiły naczepy i przyczepy, a 20% pojazdy ciężarowe powyżej 3,5 tony. 

Eksperci Polskiego Związku Leasingu prognozują, że rok 2023 upłynie pod znakiem znaczących wzrostów, które mogą sięgnąć nawet  9% dla całego sektora. Przyczynią się do nich przede wszystkim firmy z sektora MŚP, które w roku 2022 stanowiły aż 69% klientów leasingu. 

Leasing jest łatwiej dostępny niż kredyt i pozwala ograniczyć inwestycje we flotę, co nie oznacza, że pozostaje odporny na zawirowania gospodarcze. Eksperci z Santander Leasing oszacowali, że w roku 2022 raty nowo zawieranych umów były średnio o 35% wyższe w stosunku do tych już trwających. Ceny przedmiotów leasingu korelują z inflacją, więc pozostaną wysokie do chwili, gdy ona sama nie zmaleje. 

Jakie finansowanie dla firmy wybrać?

Różne formy finansowania dostępne na rynku odpowiadają na odmienne potrzeby firmy.

Faktoring zapewnia stałe i regularne wpływy na konto, dzięki czemu ułatwia utrzymanie płynności finansowej i pokrycie bieżących wydatków – mówi Kamil Nowak – Przy wyborze faktora warto zwrócić uwagę na to, czy wypłaca pełną kwotę brutto faktury i jak kształtują się opłaty za usługi dodatkowe, takie jak zwiększenie limitu czy windykacja należności.

Kredyt to racjonalny wybór w sytuacji, gdy firma potrzebuje dużego, jednorazowego zastrzyku gotówki. np. na inwestycje. W tym wypadku trzeba brać pod uwagę, że każdy z banków nieco inaczej liczy zdolność kredytową, więc warto porównywać oferty. Mimo wyższych rat, ogólny koszt finansowania będzie niższy w przypadku kredytu krótkoterminowego i to on jest najpopularniejszy wśród przedsiębiorców. Z kolei zalety leasingu są oczywiste – dzięki niemu przedsiębiorca nie musi inwestować w zakup pojazdów czy sprzętów niezbędnych do prowadzenia działalności. Przy wyborze leasingodawcy kluczowe są warunki, w tym wysokość wkładu własnego, okres spłaty i zasady ewentualnego wykupu.

Nic nie stoi na przeszkodzie, by finansować działalność przedsiębiorstwa z różnych źródeł. Kredyt otrzyma tylko firma, której wpływy są stałe, a faktoring pozwala utrzymać tę regularność dzięki szybkiemu finansowaniu wystawianych faktur. Dodatkowo nie wpływa na zdolność kredytową firmy, co może mieć znaczenie przy staraniu o finansowanie. Stałe wpływy to również wsparcie w regulowaniu zobowiązań wynikających z leasingu.