18 maja 2023 roku weszły w życie kolejne przepisy znowelizowanej ustawy o kredycie konsumenckim (ustawa antylichwiarska). Dla wielu osób starających się o pożyczkę w instytucji pozabankowej istotne będą zwłaszcza te dotyczące badania zdolności kredytowej. Co w praktyce się zmieniło i czy zmiany będą korzystne dla pożyczkobiorców? Sprawdźmy.
Zgodnie z przepisami ustawy o kredycie konsumenckim przed zawarciem umowy o kredyt konsumencki kredytodawca jest zobowiązany do dokonania oceny zdolności kredytowej konsumenta. Ocena zdolności kredytowej dokonywana jest na podstawie informacji uzyskanych od konsumenta lub na podstawie informacji pozyskanych z odpowiednich baz danych lub zbiorów danych kredytodawcy. Taka procedura służy ograniczeniu ryzyka kredytodawcy oraz uchronieniu kredytobiorcy przed nadmiernym zadłużeniem, którego nie będzie w stanie spłacić.
Ocena zdolności kredytowej w banku — jak wygląda?
Banki oceniają zdolność wnioskujących zdecydowanie bardziej restrykcyjnie niż robiły to do tej pory firmy pożyczkowe. Aby zweryfikować zdolność do spłaty, wykorzystywały dane zawarte we wniosku pożyczkowym, dodatkowych dokumentach (np. zaświadczeniu o wysokości i źródle dochodu wystawionym przez pracodawcę czy rocznym zeznaniu podatkowym PIT) i ogólnodostępnych bazach, np. Biurze Informacji Kredytowej. Analiza zdolności do spłaty jest procesem wielowymiarowym, a często, zwłaszcza przy wysokich kwotach kredytów, stosunkowo skomplikowanym.
Ocena zdolności kredytowej w instytucji pozabankowej — jak wyglądała do tej pory?
Do tej pory instytucje pozabankowe miały zdecydowanie łagodniejsze niż banki podejście do badania zdolności do spłaty. Do otrzymania chwilówki online często wystarczało jedynie oświadczenie o wysokości uzyskiwanych dochodów, a gorsza historia kredytowa w BIK-u nie była przeszkodą do otrzymania pożyczki.
Sprawdzanie zdolności kredytowej — nowe przepisy z 18 maja 2023 dla firm
pożyczkowych
18 maja 2023 roku weszły w życie kolejne zapisy znowelizowanej ustawy o kredycie konsumenckim. Uregulowały one m.in. kwestie badania zdolności kredytowej w instytucjach pozabankowych. Co w praktyce się zmieniło?
Jak instytucje finansowe będą sprawdzać zdolność kredytową pożyczkobiorców?
Choć do tej pory instytucje pozabankowe sprawdzały zdolność kredytową wnioskujących, nowe prawo ustanowiło bardziej szczegółowe zasady tego procesu. Weryfikując zdolność do spłaty, pozabankowi pożyczkodawcy mają obowiązek sięgania po dane udostępnione przez zaufanych dostawców. Są to przede wszystkim Biuro Informacji Kredytowej oraz Biura Informacji Gospodarczej.
Co jednak w sytuacji, jeśli dane z baz nie pozwalają na ocenę zdolności do spłaty, np. dlatego, że wnioskujący o pożyczkę nie figuruje w żadnej z nich? W takich okolicznościach pożyczkodawca może skorzystać z innych wiarygodnych danych. Jeśli także to źródło zawiedzie, powinien poprosić klienta o oświadczenie o dochodach i wydatkach. Co jednak ważne, deklaracja ta powinna być udokumentowana. Bardzo prawdopodobne więc będzie, że pozabankowi pożyczkodawcy zaczną wymagać, podobnie jak banki zaświadczeń od pracodawców potwierdzających wysokość i źródło dochodu (lub innych dokumentów, w zależności od formy zatrudnienia).
Jeśli pożyczkobiorca będzie wnioskował o kwotę wyższą niż dwukrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę, takie oświadczenie będzie obligatoryjnym elementem procesu wnioskowania o dodatkowe środki.
Pożyczka dla zadłużonych bez zdolności kredytowej — ochrona przed spiralą zadłużenia i rolowaniem długów
Kolejną rewolucyjną zmianą, są dotkliwe konsekwencje dla pożyczkodawców, którzy udzielą finansowania osobie, która na dzień zawarcia umowy kredytu konsumenckiego (czyli w tym przypadku – pożyczki pozabankowej) miała zaległości w spłacie innego zobowiązania pieniężnego wynoszące powyżej 6 miesięcy, a kredyt konsumencki nie był przeznaczony na spłatę tej zaległości.
W praktyce, aby pożyczkodawca mógł udzielić kolejnej pożyczki, będzie musiał poczekać, aż nieterminowy płatnik spłaci poprzednie zobowiązanie (zasada ta nie obowiązuje oczywiście w przypadku spłacanych terminowo zobowiązań). Co jednak w sytuacji, jeśli jej udzieli? W takich okolicznościach nie będzie mógł sprzedać długu firmie windykacyjnej ani dochodzić zapłaty przeciwko dłużnikowi. Nie będzie mógł także naliczyć odsetek za okres zakazów zbycia i dochodzenia wierzytelności.
Pożyczka bez BIK? Nowe przepisy dotyczące sprawdzania pożyczkobiorców i informowania BIK o udzielonych pożyczkach
Nowe zasady badania zdolności kredytowej i ochrona pożyczkobiorców przed rolowaniem długów to nie jedyne zmiany obowiązujące od 18 maja 2023 roku. Kolejną jest obowiązek przekazywania informacji o udzielonych pożyczkach i zaległościach w spłacie instytucjom wskazanym w art. 105 Prawa bankowego (jest to m.in. Biuro Informacji Kredytowej). O wszystkich zaciągniętych pożyczkach pozabankowych będą więc wiedziały banki, a uzyskanie pożyczki bez BIK stanie się więc wyłącznie wspomnieniem.
Artykuł powstał we współpracy z vivus.pl
